Dlaczego warto być samurajem w biznesie
W obecnych czasach niełatwo jest być dobrym menedżerem czy właścicielem firmy. Globalizacja, przejęcia firm, błyskawiczne zmiany realiów rynkowych, silne współzawodnictwo, bezpardonowa walka o dominację, oraz stała redukcja dostępnych stanowisk liderów sprawiają, że wymagania względem liderów są coraz wyższe.
Wielu liderów stara się nadążyć w pogoni za najnowszymi zdobyczami psychologii i teorii zarządzania. Poszukują oni nieustannie sposobów na poprawę wyników i efektywności biznesu. Zwykle dzieje się jednak tak, że metoda wykorzystywana dzisiaj, za rok lub dwa jest wypierana z biznesowej sceny przez kolejne „odkrycia”. Osoby usiłujące odnieść za wszelką cenę sukces w biznesie i wykazać swoją bezwarunkową skuteczność działają nierzadko na granicy moralności i etyki. Problem w tym, że gdy działamy bez żadnych standardów i drogowskazów, bardzo łatwo wówczas stracić kierunek.
Pojawia się zatem potrzeba odniesienia się do czegoś, co byłoby teorią uniwersalną, niezmienną i stanowiąca dla lidera swoisty drogowskaz i kodeks postępowania. Strategie działania i postawy samurajów stanowią właśnie swoistą metateorię, która sprawdza się doskonale we współczesnych realiach biznesowych i nie stanowi kolejnego naśladownictwa zmieniających się trendów.
Samurajowie żyli w feudalnej Japonii pomiędzy XII a XVIII wiekiem. Pracowali w ściśle zorganizowanych klanach, w których tradycyjne wartości i więzy rodzinne pełniły bardzo ważną rolę. Pomiędzy klanami odbywała się nieustanna walka o władze, wpływy i pieniądze, otoczenie było bardzo niebezpieczne i najeżone ciągłymi atakami, spiskami i intrygami. Z drugiej zaś strony wygrana lub przegrana determinowały losy nie tylko samego samuraja, ale często również i jego bliskich. Aby przetrwać w tak niepewnym środowisku samurajowie musieli kierować się zatem jasno określonymi regułami i promować postawy, które przynosiły korzyści zarówno im samym, jak i organizacjom, którym służyli.
Z tymi samymi potrzebami i problemami borykają się dzisiejsi menedżerowie czy właściciele firm, starający się odnieść sukces w ogromnie konkurencyjnym i twardym środowisku współczesnych korporacji. Nierzadko jednak posługują się metodami z pogranicza etyki i moralności, hołdując zasadzie: „cel uświęca środki”. Tego typu zachowania manifestują się zwłaszcza w czasach kryzysu, gdyż znakomicie usprawiedliwiają je trudności rynkowe i konieczność przetrwania za wszelką cenę…Dlatego właśnie tak ważnym staje się posiadanie uniwersalnego, moralnego kodeksu, który pozwoli liderowi działać w trudnych chwilach z pełnym przekonaniem i bez potrzeby oglądania się na to, jak zachowują się inni… Znakomicie w tej roli sprawdza się Bushido, czyli Kodeks Samurajów.
Samuraj uosabia te wartości, które naszym zdaniem powinny budować moc, charakter i ducha współczesnego wojownika i wojowniczki biznesu. Mówimy o takich cechach jak honorowe postępowanie, uczciwość i prawość, szacunek dla innych, odwaga, lojalność, integralność postaw czy przejrzysty i spójny system wartości… Jak powiedział filozof grecki Heraklit: „Charakter człowieka jest jego przeznaczeniem”. Okazuje się bowiem, że charakterystyka dobrego lidera nie zmieniła się od tysięcy lat! Moglibyśmy zatem pokusić się o stwierdzenie, że genialny chiński strateg wojskowy Sun Tzu mógłby z powodzeniem zarządzać strategią IBM czy General Electric, bądź też uchronić kilka innych firm przed przejęciami przez konkurencję.
Znajomość realiów biznesowych, branży oraz doświadczenie są niewątpliwie bardzo istotnymi atutami z perspektywy walki rynkowej. Tym niemniej ogromną rolę odgrywa charakter i to, czy lider działa honorowo, jest odważny i nieustraszony w działaniu oraz odnosi się do innych ludzi z szacunkiem.
Poniżej prezentuję kilka „samurajskich” założeń, które mogą pomóc liderowi przeprowadzić organizację przez proces zmian, rozwinąć strategię czy też skutecznie tworzyć i rozwijać zespoły.
Bezkompromisowość i transparentność
Źle zarządzana organizacja to taka, które nie jest nauczona „zabijania” złych praktyk, które często rozbijają atmosferę zespołu oraz obniżają jego efektywność. Mam na myśli inwestowanie przez pracowników mnóstwa czasu i energii w prowadzenie polityki, budowanie układów sił, plotkowanie za plecami, spiski i knowania mające na celu dyskredytację członków zespołu. Wszystko to tworzy w zespole niezdrowe relacje i zaburza komunikację. Często dochodzi też do utraty menedżerów, którzy nie chcą się angażować w „tradycyjne” zachowania w organizacji.
Lider samuraj „zabija” w organizacji wszystko to, co nie służy biznesowi i nie prowadzi do rozkwitu organizacji. I to nie tylko w kontekście poprawy wyników i efektywności działania, ale również w kategoriach etyki biznesu oraz przejrzystości praktyk i procesów.
Jeżeli zatem myślimy o szkoleniu liderów samurajów, musimy zacząć od bliskiego przyjrzenia się ciemniejszej stronie kultury swojej organizacji. Musimy sobie odpowiedzieć na pytania: Czego się otwarcie nie komunikuje? Co musi „umrzeć” w organizacji, aby mogła się dalej rozwijać? Które z praktyk i rutynowych zachowań nie służą biznesowi i utrudniają jego rozwój? Które zachowania chcemy promować, a które wyciąć? Na jakich wartościach chcemy naprawdę budować i rozwijać organizację i jak mają się one do wartości deklarowanych przez organizację w firmowych prezentacjach?
Po odpowiedzeniu sobie na powyższe pytania musimy się przekonać kto jest gotów zostać samurajem i w razie potrzeby użyć miecza, a kto za wszelką cenę, bez względu na konsekwencje usiłuje zachować swój status quo.
Odwaga
Odwaga jest kluczowym elementem nie tylko na placu boju, ale również w codziennej komunikacji w firmie. Szkolenia dla liderów zwykle nie dotykają tego tematu, w związku z czym menedżerowie przekazują swoim przełożonym tylko „dobre” informacje, a zatrzymują dla siebie prawdę o rzeczywistości dla „dobra” szefa. W momencie gdy realna informacja dociera do lidera, sytuacja często nabrzmiewa tak bardzo, że trudno jest liderowi podjąć skuteczne działania zapobiegawcze. Z drugiej zaś strony nie ma nikogo odważnego, kto byłby w stanie powiedzieć jak wygląda faktyczna sytuacja i wziąć za to odpowiedzialność, która po prostu rozmywa się organizacji.
Po części sytuację taką usprawiedliwia fakt, że słaby lider może publicznie zdyskredytować bądź nawet zwolnić osobę, która wypowiada treści nie będące zgodne z tym, co dany lider chciałby usłyszeć. W związku z powyższym menedżerowie nie decydują się na otwartą komunikację w obawie o swoją przyszłość w firmie i starają się „rozgrywać” tematy zgodnie z przyjętą linią.
Lider samuraj zawsze chce znać realną rzeczywistość bez względu na to czy jest ona dla niego wygodna czy nie. Wychodzi z założenia, że realne decyzje można oprzeć jedynie na realnych przesłankach, a nie na wyobrażeniach rzeczywistości. Lider samuraj otacza się więc osobami, które mają odwagę komunikować niepopularne treści, zamiast angażować się w korporacyjną politykę.
Szkolenie menedżerów na temat odwagi powinno zacząć się od określenia przez lidera obszarów, w których potrzebuje on wsparcia zespołu. Kolejnym krokiem jest faktyczne zachęcenie zespołu do wyrażania szczerych i konstruktywnych opinii oraz nagradzanie tych, którzy zaryzykują. Gdy zespół przekonuje się, że otwarta komunikacja nie wiąże się dla nich z zagrożeniem i negatywnymi konsekwencjami, możemy wówczas liczyć na zmianę klimatu i kultury organizacji.
Honor
Zwykle przy obsadzaniu stanowisk menedżerskich nie dokonuje się oceny kandydata pod kątem honoru i integralności postaw. Tymczasem jeżeli integralność jest dla menedżera pojęciem obcym, pojawia się wówczas przyzwolenie na zachowania będące na granicy etyki i moralności, które w krótkim czasie mogą prowadzić do rozkładu organizacji.
Kiedy lider bez honoru dostaje dane na temat sytuacji w firmie, które świadczą o tym, że ma problem z zarządzaniem organizacją, bardzo rzadko prezentuje postawę typu: „Co powinienem zrobić, aby poprawić swój sposób zarządzania? Najczęściej kwestionuje rzetelność i wiarygodność otrzymanych informacji, bądź też wręcz dyskredytuje osobę przekazującą złe informacje.
W sytuacji, gdy lider demonstruje postawę pozbawioną integralności i honoru, zaczyna ona wkrótce promieniować na menedżerów i resztę organizacji, co często doprowadza bezpośrednio do zapaści bądź nawet upadku firmy.
Liderzy samuraje kierują się w swoim działaniu przede wszystkim honorem i integralnością postaw, nie traktując deklarowanych przez firmę wartości jak chwytliwej treści w broszurze korporacyjnej. W momencie, gdy promowane przez nich wartości nie są respektowane, poczucie honoru zmusza ich bądź to do opuszczenia organizacji, bądź też do „wyciągnięcia miecza” celem naprawy sytuacji. Ich czyny są zawsze zintegrowane ze słowami i sygnowane honorem…
Życiowa równowaga (work life balance)
Samurajowie nie byli zwykłymi wojownikami, potrafiącymi jedynie zabijać. Byli ludźmi, którzy posiadali wszechstronne wykształcenie, nie związane z wojną i umiejętnością walki mieczem. Studiowali sztukę, poezję, malarstwo, ogrodnictwo czy literaturę, starając się osiągnąć równowagę w swoim życiu. Tylko bowiem ci, którzy taką równowagę posiadali mogli stać się autorytetami postrzeganymi jako skuteczni liderzy, stratedzy czy wojownicy.
W naszym świecie nieczęsto można spotkać liderów, którzy mają czas, ochotę i dyscyplinę wewnętrzną aby w takim stopniu rozwijać zainteresowania nie związane z biznesem. Tymczasem okazuje się, że umiłowanie sztuki i kultywowanie pasji niesamowicie wzbogaca osobowość lidera i pozwala mu wejść na nowe poziomy innowacji i kreatywności. Lider łączy wówczas siłę sztuki ze sztuką budowania siły i mocy wewnętrznej.
Droga samuraja
Chciałbym zwrócić uwagę, że przytoczone powyżej prawdy samurajskie nie są jedynie ciekawymi pomysłami które pomagały odnajdować się w rzeczywistości wojownikom samurajskim 12 wieków temu. Ich przełożenie na współczesne realia biznesowe jest zdumiewające, ponieważ historia ludzkości dowodzi, że niektóre prawdy są niezmienne i uniwersalne. Organizacje, które adaptują samurajski model mogą zaobserwować, że zmiany w zakresie sposobu zarządzania i kultury organizacyjnej powalają im cieszyć się transparentnością procesów i skutecznością działania na poziomie ponad 90%.
Nowy typ lidera samuraja
Dynamiczne czasy, zwiększające się wciąż wymagania biznesowe i złożoność procesów powodują, że lider nie jest w stanie w pełni kontrolować otaczającej go rzeczywistości. Pojawia się zatem silna potrzeba korzystania nie tylko z lewej półkuli, racjonalnej i analitycznej, ale również z prawej odpowiedzialnej za emocje, intuicję, kreatywność, syntezę informacji, zdolności humanistyczne czy empatię. „Nowy” menedżer jawi się tutaj jako uniwersalny lider wspaniale zarządzający swoimi emocjami, posiadający wysoką świadomość siebie i swojego funkcjonowania w otoczeniu, żyjący w pełnej harmonii ciała, ducha i umysłu.
Kobiety liderki doskonale się odnajdują w nowej rzeczywistości biznesowej. Właściwe kobietom cechy jak wysoka odporność psychiczna, empatia i wrażliwość interpersonalna, wyrozumiałość, przywiązywanie dużej uwagi do dobrych relacji i zdrowej atmosfery w miejscu pracy znakomicie wzbogacają osobowość kobiety-lidera i mogą dawać w tym obszarze przewagę nad będącymi u władzy mężczyznami.
Kobiety liderki budują swoją reputację poprzez integrowanie ludzi wokół wspólnego celu, wzmacniając przez to „siłę rażenia” całej organizacji, bez potrzeby skupiania się na doraźnych technikach manipulacji czy wpływu na poszczególnych pracowników. Brakuje im z kolei przebojowości i pewności siebie, a także ich skłonność do podejmowania ryzyka jest mniejsza, niż u mężczyzn. Paradoksalnie jednak, właśnie ze względu na swoją konstrukcję psychiczną oraz preferowany styl działania, kobiety wykazują większą, naturalną skłonność do zachowań “samurajskich”, niż mężczyźni!
Zdrowie i moc Samuraja Biznesu
Po wielu latach spędzonych w korporacjach czy prowadząc włany biznes, mamy świadomość jak duże obciążenia fizyczne, psychiczne i emocjonalne towarzyszą ludziom biznesu na co dzień. Koncepcja Samuraja Biznesu powstała z myślą o liderkach i liderach, którzy potrzebują wzmocnienia swojej energii, ducha i mocy wewnętrznej do skutecznej realizacji codziennych zadań. Opiera się ona na dwóch głównych aspektach funkcjonowania lidera: fizycznym, nazwanym Treningiem Samuraja (praca z ciałem) oraz mentalnym, określonym jako Droga Samuraja (praca z umysłem i świadomością).
Naszym celem jest umożliwienie firmom i menedżerom skorzystanie z prostych i wysoce efektywnych, dalekowschodnich narzędzi i metod do pracy z ciałem i umysłem w przestrzeni biurowej. Wykorzystywane przez nas narzędzia to WingTsun Kung Fu, Tai Chi Chuan, Chi Kung, etos samurajski oraz filozofia Zen.
Naszą misją jest natomiast wspierania procesu renesansu wartości w biznesie i przeciwstawianie się bylejakości oraz metodom typu „cel uświęca środki”.
W codziennej, wytężonej pracy menedżera nie ma miejsca na poświęcenie właściwej ilości czasu na zadbanie o relaks swojego ciała i umysłu, które będąc nieustannie eksploatowane, bez możliwości ich zharmonizowania, regeneracji i relaksacji, zaczynają wysyłać „właścicielowi” pierwsze sygnały alarmowe. Gdy nie zostaną one wychwycone lub są, co gorsza, świadomie zbagatelizowane, w pewnym momencie ciało zaczyna się domagać coraz większej atencji i stopniowo „wyłącza” funkcje pozwalające na sprawne funkcjonowanie.
Wpadamy w swoisty zaklęty krąg. Z jednej strony bowiem marzymy o tym, by mieć więcej siły fizycznej i psychicznej, aby sprostać codziennym wyzwaniom. Z drugiej zaś często szukanie sposobu na odreagowanie stresu po pracy kończy się niepowodzeniem, ponieważ jesteśmy zbyt zmęczeni aby poświęcić choć trochę swojego wolnego czasu na ćwiczenia fizyczne lub jakąkolwiek inną aktywność. Z czasem energii mamy coraz mniej, obciążeń coraz więcej, a próby zregenerowania sił w trakcie urlopów powodują jedynie jeszcze większy stres i rozchwianie w momencie powrotu do codziennego rytmu.
Jaki jest zatem ratunek? Zostań Samurajem swojego życia i rozpocznij regularną pracę nad swoim ciałem i umysłem! Zatrzymaj na chwilę pędzący świat i podaruj tę chwilę wyłącznie sobie! Znajdź czas dla siebie zanim czas znajdzie Ciebie!
Więcej informacji na stronie: www.samurajbiznesu.pl
Autor Karolewski: piotr.karolewski@samurajbiznesu.pl