K.Lebiedowicz-Grzanka: Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej – wady i zalety?
Kiedy stajemy przed dylematem formy, w jakiej działalność gospodarcza będzie prowadzona, powinniśmy dokładnie zapoznać się z każdym typem. W pracy z Klientami, dbając o ich biznesy podkreślam, że tak jak nasze oczekiwań, plany zawodowe – często są zmieniane, tak też formy prowadzonej działalności gospodarczej wymagają zmiany i dostosowania do aktualnej sytuacji gospodarczej. Ostatnio jeden z moich klientów określił to krótko - jak dress code - na pewnym etapie rozwoju - obowiązkowy. Muszę przyznać - coś w tym jest...
Prawo nie pomija milczeniem takich sytuacji. Okiem prawnika mogę powiedzieć, że najpopularniejszą formą przekształcenia jest transformacja jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Ostatnim krokiem przekształcenia jest upragniona przez wielu przedsiębiorców – spółka akcyjna.
Na podstawie art. 551§5 k.s.h. przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową – spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną. Ważne jest to, że przedsiębiorca z dniem przekształcenia staje się wspólnikiem lub akcjonariuszem spółki przekształconej bez względu czy w spółce uczestniczą inne osoby. Jednoosobowa działalność przekształca się w podmiot, który sam uzyskuje osobowość prawną, a osoba fizyczna traci przymiot przedsiębiorcy. Od tego momentu istnieje spółka, majątek spółki, udziałowcy / akcjonariusze spółki, siedziba spółki, kontrakty spółki.
Jak zmienia się odpowiedzialność za zobowiązania?
Praktyczną zmianą jaka wiąże się z przekształceniem przedsiębiorcy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest zmiana zasad odpowiedzialności za zobowiązania. Odpowiedzialność osobista przedsiębiorcy związana z prowadzoną działalnością gospodarczą zostaje zastąpiona odpowiedzialnością spółki za zobowiązania, względnie subsydiarną odpowiedzialnością członków zarządu spółki z o.o. Ponadto, takie przekształcenie kreuje nowe możliwości pozyskania kapitału spółki, gdyż jako osoba prawna uzyskuje ona większą wiarygodność finansową.
Co z uzyskanym zezwoleniem czy koncesją?
Warto pamiętać, że spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego. Spółka pozostaje w szczególności podmiotem już uzyskanych przez przedsiębiorcę zezwoleń, koncesji czy ulg, chyba że wyjątkowo ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi wskazuje na inne regulacje. Warto więc się upewnić czy w przypadku konkretnej regulowanej działalności zachodzi sukcesja uniwersalna praw i obowiązków przedsiębiorcy na spółkę.
W przypadku śmierci osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, powstają liczne problemy kontynuacji działalności przez spadkobierców przedsiębiorcy. Istnieje w takim przypadku wysokie ryzyko paraliżu działalności gospodarczej, uniemożliwiające jej dalsze funkcjonowanie. Natomiast, w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to spółka pozostaje posiadaczem koncesji i zezwoleń, a śmierć udziałowca nie powoduje znaczących skutków w funkcjonowaniu spółki, zwłaszcza jeśli umowa spółki zawiera odpowiednie postanowienia.
Wady procesu przekształcenia
Niestety proces przekształcenia może być kosztowny i czasochłonny. Wymaga szeregu dokumentów sporządzanych nie tylko przez samego przedsiębiorcę, ale również przez prawnika, księgowego oraz biegłego rewidenta.
Szczególnie rekomenduję przekształcenie prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w sytuacji, gdy firma osoby fizycznej rozwinęła się, a w przypadku problemów finansowych, może to zagrozić egzystencji materialnej przedsiębiorcy.
Etapy przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz obowiązki przedsiębiorcy zostały określone w Kodeksie spółek handlowych. Przekształcenie wymaga w pierwszej kolejności opracowania planu przekształcenia wraz z niezbędnymi załącznikami, a w tym opinią biegłego rewidenta. Plan powinien być na tyle szczegółowy, aby przewidywać m.in. orientacyjne terminy powołania członków organów spółki przekształconej, zawarcia umowy spółki albo podpisania statutu spółki przekształconej oraz dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Proces przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę wymaga dokonania również szeregu czynności o charakterze administracyjnym takich jak zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym czy Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Pomimo istnienia wady w procesie przekształcenia, jego realizacja pozwoli przedsiębiorcy na rozwój firmy, pozyskanie dodatkowych środków na rozszerzenie działalności, a przede wszystkim uchroni przedsiębiorcę od odpowiedzialności osobistej za powstałe zobowiązania.
Autor: Katarzyna Lebiedowicz – Grzanka – radca prawny, właściciel KLG Kancelarii, zajmującej się obsługą prawną firm i dbającej o bezpieczeństwo prawne biznesu. Specjalista z zakresu prawa autorskiego. www.klgkancelaria.pl
Inne artykuły autora:
Prawo social media – czy nasze dane są rzeczywiście bezpieczne?
