Zmiana kodeksu cywilnego i prawa konsumenckiego ma za zadanie wpłynąć na zwiększenie poczucia pewności swoich przywilejów przez przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą (nie dotyczy spółek prawa handlowego) względem przepisów prawa i ochrony konsumenckiej.
Co prawda będą powszechnie obowiązywać od 1 czerwca 2020 roku, lecz już teraz należy zweryfikować regulaminy sprzedaży, platformy sprzedażowe i wewnętrzne regulacje obejmujące swoim zakresiem zawieranie umów z konsumentami.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę?
Z dotychczasowej praktyki prawnej wynika, że osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, podczas zawierania umowy z innym przedsiębiorcą, tzw. profesjonalistą, czyli podmiotem oferującym świadczenie z zakresu swojej branży lub specjalizacji, jest traktowana jako równy podmiot profesjonalny, nawet wówczas gdy sytuacja dotyczy zawarcia umowy nie związanej z branżą lub jej specjalizacją. Dotychczas wystawiona faktura, tzw. faktura „na firmę” jest równoznaczna z uznaniem, że umowa ta została dokonana w ramach obrotu z udziałem obu podmiotów profesjonalnych.
Oznacza to, że każda czynność prawna potwierdzona fakturą wystawioną na przedsiębiorcę jest uznawana za czynność bezpośrednio związaną z jego działalnością gospodarczą lub zawodową. Sytuacja taka wpływa na dysproporcję w zakresie praw i obowiązków podmiotów występujących jako strony w danej czynności prawnej.
Problematyczne jest, że przedsiębiorca, który nie dysponuje specjalistyczną wiedzą podczas dokonywania czynności prawnej z innym przedsiębiorcą nie może korzystać z ochrony konsumenckiej, pomimo tego, że znajduje się niemalże w identycznej sytuacji jak konsument, który z założenia jest podmiotem nieprofesjonalnym.
W związku z powyższym wprowadzana zmiana w Kodeksie cywilnym ma za zadanie przeciwdziałać takim problemom. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w sytuacji zawarcia z innym przedsiębiorcą umowy związanej bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz nieposiadająca dla niej charakteru zawodowego, będzie objęta przepisami o ochronie konsumentów.
Przedsiębiorcy ci będą objęci ochroną przewidzianą dla konsumentów w zakresie:
- stosowania klauzul abuzywnych (Klauzule abuzywne to regulowane przepisami Kodeksu cywilnego (art. 3851-3853) niedozwolone postanowienia umowne, zdefiniowane jako postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie i nie wiążące go w sytuacji, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy);
- rękojmi za wady;
- prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorca będzie traktowany w określonych sytuacjach na równi z konsumentem.
Wskazać warto, że będzie to dotyczyło sytuacji, kiedy zawierana umowa w żaden sposób nie jest umową związaną z przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Przedmiot prowadzonej działalności osoba ta wskazuje w CEIDG poprzez odpowiednie dla niej punkty PKD. W związku z faktem, że CEIDG jest rejestrem powszechnie dostępnym, ułatwiona będzie weryfikacja w sytuacji spornej, kiedy wymagane będzie wykazanie względem przysługującego roszczenia, czy dana czynność wchodzi w zakres czynności zawodowo podejmowanych w ramach rzeczywiście wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.
Podkreślić także należy, że mimo uzyskania przez przedsiębiorców wyżej opisanych przywilejów, nie będą oni objęci ochroną instytucjonalną konsumentów, sprawowaną przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz rzeczników powiatowych.
Zmianą komplementarną do opisanych wyżej zmian w Kodeksie Cywilnym jest zmiana w przepisach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Poza ochroną wynikającą z przepisów Kodeksu Cywilnego, dotyczącą min. zakazu stosowania klauzul abuzywnych, rękojmi za wady, przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG będzie także przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, które wynika bezpośrednio z ustawy o prawach konsumentów. Z prawa tego będzie uprawniony do skorzystania każdy przedsiębiorca wpisany do CEIDG pod warunkiem, że umowa nie będzie miała dla niego charakteru zawodowego.
Przykład zawarcia umowy bez zawodowego charakteru, której dotyczy niniejsza problematyka prawna:
Murarz kupuje drukarkę aby drukować faktury swoim klientom. Prowadzi działalność gospodarczą i kupuje sprzęt na fakturę. Obecnie zakup taki pozbawia go jakichkolwiek praw konsumenckich. Ale po zmianie przepisów od 1 czerwca 2020 roku, jeśli drukarka się zepsuje, murarz będzie mógł skorzystać z uprawnień konsumenckich. Bowiem umowa, którą zawarł nie była bezpośrednio związana z jego zawodem i nie dotyczy zakupu przedmiotów związanych z wykonywaną działalnością, jak np. szpachle, wiertarki etc., ale drukarki – sprzętu, który nie wiąże się bezpośrednio z jego „normalną” pracą.
Reasumując, zmiany w prawie konsumenckim oraz Kodeksie cywilnym, które wejdą w życie od 1 czerwca 2020 roku znacznie poszerzą grupę podmiotów korzystających z uprawnień konsumenckich w obszarze klauzul abuzywnych, rękojmi za wady oraz w zakresie odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Wymagają od firm zajmujących się sprzedażą wprowadzenia zmian nie tylko w dokumentacji, ale również prowadzonej polityce sprzedaży.
Autor: Katarzyna Lebiedowicz-Grzanka – partner zarządzający KLG Kancelaria Prawna, radca prawny, posiada prawie 20 letnie doświadczenie w obsłudze prawnej firm i jednostek budżetowych, specjalizuje się w obsłudze MŚP, przeprowadza procesy inwestycyjne, prowadzi sprawy z zakresu nowych technologii, doradza w sprzedaży internetowej, realizuje ogólnopolski projekt „Bezpieczne umowy w Biznesie”, autorka publikacji prawniczych, ceniona przez klientów i partnerów za perspektywę biznesową dla obsługiwanych spraw i projektów wzbogaconą o doświadczenie w sektorze publicznym.
Inny artykuł autorki: Jakie-korzysci-finansowe-dla-twojej-firmy-zapewni-podpisanie-umowy
