„Dla odbiorców niezwykle ważne jest nie tylko co mówimy, ale również w jaki sposób. Brzmienie głosu czy sposób mówienia zdradzają nasze emocje, samopoczucie oraz pewność siebie. Z intonacji można wywnioskować wiele istotnych informacji. Dlatego tak ważne jest, aby świadomie posługiwać się swoim głosem” – mówi Anna Kacprzak (www.vox-ana.pl).
Charyzmatyczny mówca jest bardziej skuteczny w osiąganiu swoich celów. Wiedzą o tym politycy, przywódcy, liderzy i przedsiębiorcy. Margaret Thatcher ćwiczyła na lekcjach emisji głosu bardziej władczy ton, Hillary Clinton wytykano, że przemawia jak gderająca żona, Joanna Senyszyn, posłanka SLD, postanowiła pracować nad swoją charakterystyczną barwą głosu, gdy jedna z koleżanek przyznała, że kiedy jej słucha, zwraca uwagę nie na to, co mówi lecz na jej głos1. To, że głos ma znaczenie i jest ważnym elementem budowania wizerunku udowodniła amerykańska młoda bizneswoman Elizabeth Holmes, założycielka firmy theranos, oskarżona o oszustwo inwestorów. Mówiła charakterystycznym głębokim, barytonowym głosem. Podobno niski ton jej głosu był sposobem na „bycie traktowaną poważnie” w Dolinie Krzemowej. Wielu trenerów emisji głosu uważa, że był specjalnie wyćwiczony.
Jak mówić, żeby nas słuchano?
Badacze zastanawiają się, jakie warunki należy spełnić, aby zostać charyzmatycznym mówcą. Na tapet wzięli przemówienia Steve’a Jobsa, który jest uważany za jednego z najwybitniejszych i najbardziej znanych mówców wszechczasów.
„W 2016 roku zespół naukowców z Danii i Szwecji dokonał szczegółowej analizy komputerowej, aby sprawdzić, co robi Steve Jobs, że inni słuchają go z zapartym tchem. Okazało się, że nie wystarczy po prostu mówić głośno. Sukces Jobsa tkwi w 'elastycznym’ używaniu różnorodnych cech głosu takich jak wysokość, głośność, tempo, rytm oraz unikanie mówienia w monotonny, jednostajny sposób. Dzięki temu w wypowiedzi jest ciągły ruch, który sprawia, że słuchacz się nie nudzi” – wyjaśnia trener głosu Anna Kacprzak.
Do podobnych wniosków doszli naukowcy z University of California w Los Angeles (UCLA)2. Te osoby, które potrafiły często zmieniać wysokość głosu, były bardziej przekonujące. Badania pokazały również, że brzmienie głosu wpływa na to czy polityk był odbierany jako dominujący czy uległy. Liderzy obdarzeni niższym głosem zdecydowanie wygrywali w tej konkurencji.
Inne badanie pokazało, że na podstawie głosu odbiorcy oceniają nie tylko atrakcyjność mówcy, ale również wiele innych cech. Osoby mówiące nośnym, melodyjnym głosem, były odbierane jak te odnoszące sukcesy, towarzyskie, mądre i silne. Z kolei, jak się pewnie domyślasz, osoby mówiące ochrypłym, osłabionym głosem pod wszystkimi względami wypadły gorzej. Oceniono, że są słabsze, bardziej niezdecydowane, chorowite, mniej atrakcyjne, a nawet mniej mądre(!) w porównaniu do pierwszej grupy.
Jak poznać, że potrzebujemy wzmocnić swój głos?
Zdrowy głos człowieka jest dźwięczny i czysty. Powstaje swobodnie, bez uczucia napięcia mięśni krtani i szyi. W tym celu muszą ze sobą współdziałać trzy systemy: oddechowy, fonacyjny i artykulacyjny.
„Aby mieć głos jak dzwon wymienione struktury muszą ze sobą ściśle współpracować. Wszelkie odstępstwa w ich budowie lub funkcjonowaniu powodują problemy z głosem, które objawiają się chrypką, zmęczeniem i osłabieniem głosu, wrażeniem obręczy na szyi, koniecznością odchrząkiwania lub dyskomfortem w trakcie mówienia” – tłumaczy trener głosu.
Co zrobić, aby cieszyć się głosem jak dzwon?
Jeśli z natury Twój głos nie jest silny, nie pozostaje nic innego jak… ćwiczyć. Pocieszająca wiadomość jest taka, że systematyczne ćwiczenia mogą wiele wskórać. Uwaga! Metamorfoza może być zaskakująco widoczna. Wspomniana wcześniej Joanna Senyszyn przyznała, że przeszła trening głosu, ponieważ bała się, że zupełnie przestanie być rozpoznawalny. Dotychczas nie trzeba było jej nigdzie przedstawiać – wystarczyło, że zaczęła mówić.
„Większość osób pracujących głosem nie wie jak dbać o głos oraz co robić, aby uniknąć problemów głosowych w przyszłości. Odpowiednie ćwiczenia emisji głosu wzmocnią i zachowają go w dobrej formie na długie lata” – przekonuje Anna Kacprzak, autorka kursu online „Głos jak dzwon”.
Na czym polega nauka emisji głosu?
Przebieg zajęć emisji głosu dla wielu może być dużym zaskoczeniem. W trakcie lekcji wykonasz różnorodne ćwiczenia, które na pierwszy rzut oka w ogóle wydają się nie być związane z głosem.
„Aby uzyskać pożądany efekt, czyli dźwięczny, mocny głos, mówienie bez wysiłku i blokad, obok ćwiczeń fonacyjnych i artykulacyjnych, musimy popracować nad prawidłowym oddychaniem oraz relaksacją. Stres, szybkie tempo życia, niepewność – to wszystko słychać w naszym głosie. Dlatego podczas relaksacji dążymy do tego, aby rozluźnić mięśnie szyi i obręczy barkowej. Ćwiczenia oddechowe są po to, aby nauczyć się najbardziej wydajnego sposobu oddychania i właściwego wykorzystania powietrza podczas mówienia oraz wzmocnienia odpowiednich grup mięśniowych” – wyjaśnia trener głosu Anna Kacprzak i dodaje – „Zadaniem ćwiczeń fonacyjnych jest to, aby głos brzmiał naturalnie i swobodnie. Podczas ćwiczeń artykulacyjnych pracujemy nad wyrazistością, tempem mówienia, pauzami. Nauka emisji głosu jest momentem, w którym wiele osób odkrywa swój głos na nowo.”
Dlaczego ćwiczenia głosu są tak ważne dla osób pracujących głosem i nie tylko?
Nauka emisji głosu często kojarzy się z zajęciami obowiązkowymi dla przyszłych nauczycieli
i pedagogów. Jest to uzasadnione. W Polsce prawie 70% nauczycieli doświadcza dolegliwości ze strony narządu głosu. Warto jednak podkreślić, że nie są jedyną grupą zawodową, której głos często odmawia posłuszeństwa. Również pracownicy call center, konsultanci, adwokaci, przedstawiciele handlowi, lektorzy, dziennikarze, mówcy, youtuberzy, politycy czy szkoleniowcy doświadczają problemów głosowych. Niejednokrotnie problemy z głosem wymuszają nawet zmianę zawodu.
„U większości osób zawodowo obciążonych wysiłkiem głosowym pojawiają się sporadyczne lub ciągłe dolegliwości ze strony gardła i krtani. Jednak tak naprawdę nie są skazane na problemy z głosem. Opracowałam ścieżkę, w której krok po kroku można nauczyć się jak zapobiegać powstawaniu zaburzeń, a nawet więcej – mówić swobodnie i bez wysiłku, mocnym, dźwięcznym głosem. Zaczynamy od odpowiedniego przygotowania – ustawienia głowy, rozluźnienia mięśni szyi, ćwiczeń relaksacyjnych i oddechowych, a następnie przechodzimy do właściwego treningu głosu, który składa się z ćwiczeń wzmacniających mięśnie krtani, poprawiające brzmienie głosu oraz ćwiczenia dykcyjne” – mówi trener głosu Anna Kacprzak.
Efektem ubocznym regularnie wykonywanych ćwiczeń relaksacyjnych i oddechowych jest poprawa zdrowia, spokój ducha, większa koncentracja i pewność siebie.
Więcej informacji na stronie: www.vox-ana.pl
1 Gazeta Wyborcza, 2012, wywiad z Joanną Senyszyn TUTAJ
2 Nauka w Polsce, PAP, 2014 TUTAJ
