W przeciwieństwie do postępowania sądowego, udokumentowanie nabycia spadku u notariusza jest dużo szybsze i prostsze. Notariusz wydaje bowiem tzw. akt poświadczenia dziedziczenia, który ma taką samą moc prawną jak prawomocne postanowienie sądu. Jednakże może to zrobić tylko w sytuacji, w której nie istnieje spór co do spadkobierców i przypadających im udziałów, w przeciwnym razie taką sprawę może rozstrzygnąć jedynie sąd. Warunkiem koniecznym wydania aktu poświadczenia dziedziczenia jest obecność wszystkich osób należących do kręgu spadkobierców zarówno ustawowych jak i testamentowych u notariusza. Ponadto, istotne jest także, aby otwarcie spadku nastąpiło po dniu 30 czerwca 1984 roku, gdyż właśnie taki termin został objęty nowelizacją. Postępowanie u notariusza składa się z trzech etapów. Pierwszym etapem jest sporządzenie przez notariusza protokołu dziedziczenia, który zawiera oświadczenia spadkobierców. Kolejną czynnością jest wydanie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia, mającego od razu moc prawną. Ostatnim etapem, niewymagającym obecności spadkobierców, jest zarejestrowanie sporządzonego aktu do specjalnego rejestru prowadzonego przez Krajową Radę Notarialną.
Zaletą takiego rozwiązania jest znaczne uproszczenie procedury przyjęcia spadku. W przeciwieństwie do postępowania sądowego, które może się ciągnąć miesiącami, wystarczy jedna wizyta u dowolnego notariusza, niekonieczne z ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego. Ponadto, wymagane są takie same dokumenty jak w postępowaniu sądowym między innymi akt zgonu, akty urodzenia spadkobierców, ewentualny testament. Co najważniejsze to notariusz przygotowuje za nas wszystkie dokumenty a my nie musimy zastanawiać się nad formą pisma jak w przypadku postępowania sądowego. Jedyne ograniczenia wprowadzone przez ustawodawcę odnoszą się do kwestii transgraniczności sprawy Spadkodawca nie może być cudzoziemcem ani sprawa nie może dotyczyć nieruchomości znajdujących się poza granicami Polski. W takim przypadku konieczne jest wszczęcie postępowania sądowego o stwierdzenie nabycia spadku. Taka konieczność występuje również w przypadku otwarcia testamentu szczególnego. Jak powszechnie wiadomo, takie sytuacje nie zdarzają się często, dlatego warto skorzystać z ułatwienia, jakie zapewniają nowe przepisy, aby uniknąć wizyt w sądzie i załatwić sprawę od ręki, kosztem około 200 zł.
Autor: Radca prawny, Ewa Bednarek-Wojtal Kancelaria Prawna Pactum (www.pactum.net.pl)
