Cel mediacji
Celem mediacji jest wypracowanie rozwiązania akceptowanego przez strony sporu oraz umożliwienie im załagodzenia lub wygaszenia konfliktu przy zachowaniu maksimum poufności i niskich kosztów. Strony w drodze mediacji mają zrozumieć wzajemne potrzeby i oczekiwania. Ma to szczególne znaczenie, gdy łączy je długotrwała relacja. Mediacja stanowi wtedy szansę na utrzymanie dobrych stosunków na przyszłość lub wznowienie kontaktów między nimi.
Kiedy mediacja
Dla większości osób mediacja jest próbą ugodowego zakończenia sporów zawisłych już przed sądem. Natomiast mediacja może być wszczęta również przed skierowaniem sprawy do sądu, jeszcze na etapie postępowania przedsądowego, co może spowodować, że nie będzie już potrzeby rozwiązania sporu przed sądem.
Koszty mediacji
Koszty mediacji są relatywnie nieduże i łatwe do skalkulowania w porównaniu do procesu. Obejmują wynagrodzenie mediatora oraz zwrot kosztów jej prowadzenia, tj. wynajmu sali, korespondencji, czy przejazdów. Mediator otrzymuje wynagrodzenie i zwrot kosztów mediacji bez względu na wynik mediacji, czyli niezależnie od tego, czy strony dojdą do porozumienia. Co do zasady, jeśli strony nie ustalą inaczej, płacą za mediację po połowie. Koszty te mogą być jeszcze niższe w przypadku wyboru e-mediacji i skorzystania przy jej prowadzeniu z narzędzi komunikacji elektronicznej (telefonu, e-maila, wideokonferencji). W takiej sytuacji koszty zostają często ograniczone jedynie do wynagrodzenia mediatora.
Wybór mediatora
Mediatorem może być osoba wyznaczona przez sąd lub wybrana przez strony. Niezależnie od rodzaju mediacji strony zawsze decydują wspólnie o osobie mediatora i tym samym mają pełną kontrolę nad tym, kto zostanie wybrany mediatorem w ich sprawie. Przy wyborze mediatora najlepiej posiłkować się listami mediatorów znajdującymi się na stronach sądów lub ośrodków mediacji. Mediatorzy wpisani na te listy muszą spełniać określone kryteria wynikające z przepisów prawnych (stali mediatorzy), czy wewnętrznych (ośrodki mediacji) i podlegają pod tym kątem weryfikacji. Takie listy prowadzi:
Sąd Okręgowy w Warszawie
http://bip.warszawa.so.gov.pl/artykuly/1445/strefa-szukajacych-mediatora
Centrum Mediacji Lewiatan
http://konfederacjalewiatan.pl/uslugi/centrum_mediacji/lista_mediatorow
Ośrodek Mediacji przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie
http://www.osrodekmediacji.info.pl/mediatorzy/
Oczywiście takich list jest znacznie więcej. Sądy i ośrodki mediacji zamieszczają je na swoich stronach. Idealnym zatem źródłem wyszukania mediatora jest Internet.
Klauzula mediacyjna
Strony mogą już na etapie zawierania umowy zagwarantować sobie możliwość skorzystania z mediacji jako sposobu rozwiązania ewentualnie powstałych w przyszłości konfliktów w związku z jej realizacją poprzez wpisanie do umowy klauzuli mediacyjnej. W klauzuli strony zobowiązują się do rozwiązywania tych sporów w drodze mediacji wskazując (minimum) przedmiot mediacji oraz osobę mediatora albo sposób jego wyboru. Zamieszczenie jej w umowie ma zapobiec kierowaniu sprawy do sądu i eskalacji konfliktu, a w konsekwencji pozwolić na zachowanie dobrych relacji stron i umożliwić im kontynuowanie współpracy.
Dlaczego warto skorzystać z mediacji
Mediacja ceniona jest głównie ze względu na jej skuteczność, szybkość i dyskrecję. Jej atutem jest odformalizowany, dobrowolny i poufny charakter. Strony występują tu jako równouprawnieni partnerzy, co stwarza im idealne warunki do rozmowy. Poniżej o zaletach mediacji:
- dobrowolność – mediacja wszczynana jest na wniosek stron lub za ich zgodą. Strony mają pełną kontrolę nad postępowaniem. Decydują, czy chcą przystąpić do mediacji, o przedmiocie rozmowy, czasie trwania oraz sposobie jej zakończenia.
- poufność – przebieg mediacji, uzgodnienia, propozycje ugodowe oraz wszelkie informacje związane z mediacją są objęte tajemnicą. Zasada ta dotyczy mediatora i stron. Mediator może być z niej zwolniony za zgodą wszystkich stron postępowania.
- neutralność i bezstronność mediatora – mediator nie opowiada się za żadną ze stron sporu. Traktuje ich jednakowo. Nie narzuca swoich rozwiązań. Pomaga precyzować wypowiedzi i wypracować rozwiązanie, które będzie odzwierciedleniem faktycznej woli stron.
- akceptowalność – strony akceptują mediatora, miejsce posiedzenia mediacyjnego, a także zasady i reguły, według których mediacja będzie prowadzona.
- e-mediacja – wsparcie mediacji narzędziami informatycznymi (telefon, e-mail, wideokonferencja) umożliwia rozwiązanie konfliktów pomimo dużych odległości dzielących strony. Pozwala oszczędzić czas i obniżyć koszty mediacji.
Skutki mediacji
Skuteczność mediacji w dużej mierze zależy od stron, zrozumienia procesu mediacyjnego i reguł nim rządzących. Mediacja może dać stronom szansę na szybsze i tańsze rozwiązanie sporu oraz pozwolić na utrzymanie dobrych relacji na przyszłość. Dzięki mediacji strony mają możliwość rozwiązania sporu na poziomie rzeczywistych problemów i przyczyn konfliktu. Ponadto ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc ugody sądowej, a po nadaniu jej klauzuli wykonalności uprawnia do wszczęcia egzekucji. Ugoda zawarta przed mediatorem wywołuje więc identyczne skutki jak ugoda sądowa i tym samym jest tak samo ważnym dokumentem jak orzeczenie sądowe. Ponadto należy podkreślić, że wszczęcie mediacji, jest przerywa bieg przedawnienia roszczeń. Mediacja jest zatem dobrym narzędziem do rozwiązywania sporów powstałych między stronami i warto z niej skorzystać w przypadku powstania konfliktu.
Autor: Magdalena Kupczyk – Czerniawska – radca prawny, mediator
